COVID-19 Enfeksiyonuna Karşı Faydalı Olabilecek Bitkiler ve Doğal Bileşenler

KUERSETİN

Kuersetinin hem RNA virüslerine (örn. influenza ve koronavirüs) hem de DNA virüslerine (örneğin herpesvirüs) karşı antiviral etkileri olduğu gösterilmiştir. Kuersetin, virüs enfeksiyonlarında iyileşmeyi et­ kileyen süreçlerde etkili olmaktadır. Önerilen günlük kullanım dozu 12 saat arayla 500-1000 mg alınmasıdır. Gıdalarda en çok kaparide, ikinci sırada kırmızı soğanda bulunur.

KURKUMİN

Kurkuminin vücutta aşırı iltihaba neden olan süreci ve ayrıca virüsün çoğalmasını sağlayan COVID-19 ana proceazını engellediği belirlenmiştir. Kurkumin bileşikleri, zerdeçal kökünde yaklaşık %3 oranında bulunur.Tamamlayıcı tedavide kurkumin miktarına göre doz belirlenir. Karabiber ekstresi piperin ile emilimi artırılmış şekilde günde 2 defa 500-1000 mg dozunda kurkumin formunda zerdeçal ekstresi alınması önerilmektedir.

Epigallokatetingallat (EGCG)

Yeşil çayın aktif bileşeni olan EGCG’ın virüsün neden olduğu aşı­nın iltihabı, virüsün çoğalması için gerekli COVID-19 ana proteazını (Mpro) engellemede ve sağlık çalışanlarında influenzayı önlemede yararlı olduğu gösterilmiştir.128 Günde 4 büyük fincan yeşil çay veya gün­ de 4 defa 225 mg EGCG’ın aç karna alınması tavsiye edilmektedir.

N-asetilsistein (NAC)

N-asetilsistein, influenza ile enfekte olmuş kemirgenlerde koruyucu olduğu gösterilen glutatyon üretimini artırır. Yaşlı 262 kişide yapılan 6 aylık kontrollü bir klinik çalışmada, plasebo alanların aksine günde iki kez 600 mg NAC alan hastaların grip benzeri yakınmalara daha az yaka­ landığı ve yatakta geçirilen gün sayısının daha kısa olduğu saptanmıştır. Günde 2 defa 600-900 mg dozunda kullanılması önerilmektedir.

RESVERATROL  (TRANS-formu)

Doğal olarak oluşan bir polifenol olan resveratrolün pek çok yararlı etkisi bulunur. Vücutta. aşırı iltihap yanıtını azaltnğı gösterilmiştir. Ayrıca laboratuvar testlerinde resveratrolün MERS-CoV’ye karşı anti­ viral aktiviteye sahip olduğu gösterilmiştir. Kurkumine benzer şekilde emilimi az olduğu için biyoyararlanımını artırmada karabiber ekstresi piperin ile beraber kullanıldığında etkinliği artmaktadır.Trans-resverat­ rol formu klinik etkinliği daha iyi olan form olup tercih edilmelidir. Bağışıklık sistemini destekleyen C ve D vitamininin yanı sıra piperin 5 mg ve trans-resveratrol 240 mg içeren standardize kapsüllerin günde bir tane kullanılması önerilmektedir.

D VİTAMİNİ

Bir steroid hormonu olan aktif D vitamini 1,25 (OH) D3, iltihaba neden olan sitokinlerin salınımını azaltan ve makrofaj işlevini artıran bir bağışıklık sistemi düzenleyicisidir. D vitamini aynca nötrofıller, monosider, doğal öldürücü hücreler ve solunum yollarının epitel hücrele­ rinde bulunan güçlü antimikrobiyal peptitlerin (AMP’ler) salgılanması­ nı artırır.D vitamini, virüs enfeksiyonunun üzerine ikinci bir enfek­ siyon gelişmesini engellemekte de yardımcıdır. Bilimsel kanıtlar, D vitamini desteğinin üst solunum yolu enfeksiyonlarını önleyebileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, kullanılması gerekip gerekmedi­ ği ve ulaşılması gereken laboratuvar değeri konusunda bazı tartışmalar vardır. Araştırmalar, laboratuvar tahlillerinde serumda > 50 ·ye <80ng/ mL aralığındaki serum 25-hidroksi D vitamini seviyesinin COVID-19 enfeksiyonunda hastalık. şiddetini azaltmaya yardımcı olabileceğini dü­ şündürüyor. Serumda aşırı düşük düzeyleri olduğunda günde 4 defa 5.000 IU dozunda kullanılması önerilmektedir. Daha hafif eksikliklerde günde 1000-4000 IU dozu tavsiye edilir.

MELATONİN

Melatonin, ılımlı antidepresan özelliği olan, uyku düzenlenmesinde faydalı bir hormondur. Ek olarak aşırı iltihabi yanıtı azaltan etkisi oldu­ ğu gösterilmiştir. Aynı zamanda bağışıklık sistemi düzenleyicisi olarak etki gösteren melatoninin COVID-19 hastalarının  tedavisinde terapö­ tik bir ajan olarak kullanılmasını öneren yeni yayınlar bulunmaktadır.Günde 5-20 mg dozunda gece 22.00 civarı alınması önerilmektedir.

A – VİTAMİNİ

A vitamini, görmenin korunması, büyümeyi ve gelişmeyi teşvik etmek ve vücuttaki epitel ve mukus bütünlüğünü korumak için çok önemli bir mikrobesindir. A vitamini, bağışıklık fonksiyonunu geliştirmedeki kritik rolü nedeniyle iltihap önleyici vitamin olarak bilinir. A vitamini bağışıklık sisteminin gelişiminde rol oynar ve yardımcı hücrelerinin düzenlenmesi, salgısal antikor olan IgA ve sitokin üretimi yoluyla hücresel bağışıklık yanıtlarında ve sıvısal bağışıklık süreçlerin­ de düzenleyici rol oynar. A vitamini çeşitli bulaşıcı hastalıklarda tedavi edici bir etki göstermiştir. Günde 1O bin-25 bin IU doz aralığında A vitamini kullanımı tavsiye edilmektedir.

MÜRVER

Mürver (Sambucus nigra) birçok ubbi preparatta bulunmaktadır ve antiviral bir bitki olarak yaygın tarihsel kullanıma sahiptir. Hayvan araştırmalarına göre, mürver solunum virüslerinin önlenmesinde ve en­feksiyonun erken safhada kontrol altına alınmasında etkilidir.136 Bazı araştırmacılar mürverin sitokin fırtınasına neden olabileceğini ileri sürse de sonra ki benzer çalışmalar bu verileri doğrulamamıştır . Bu nedenle, bu veriler, uygun şekilde hazırlan mış mürver ürünlerinin {meyvelerden veya çiçeklerden) tüketiminin, sitokinlerin aşırı üretimi ile ilgili olum­ suz bir sonuca katkıda bulun masının veya COVID-19 ile enfekte olan bir kişide olumsuz bir yanıta yol açmasının mantıklı olmadığını gös­ termektedir. Klinik araştırmalar mürverin solunum sistemini etkileyen viral hastalıkta yararlı olabileceğini göstermektedir. o/o 17 antosiyano­ din içeriğine göre standardize edilmiş preparaun günde 4 defa 500 mg dozunda kullanımı tavsiye edilmektedir.

PALMİTOİLETANOLAMİ.D  (PEA)

PEA, vücutta endokannabinoid sistemle etkileşime giren, doğal olarak oluşan bir iltihap önleyici palmitik asit türevidir. İnfluenzaya bağlı akut solunum yolu hastalığında PEA etkinliğini değerlendiren altı adet çift kör plasebo kontrollü çalışmanın beşinde anlamlı fayda sağladığı gösterilmiştir. Alerji hücresi olan mast hücrelerinin parçalarım.asının engellenmesi ve iltihabi yanıta neden olan proteinlerin engellenmesi gibi çeşitli etkiler gösterir. İnfluenza virüs enfeksiyonunda PEA’nın ölümcül olabile sitokin fırtınasını zayıflatarak yarar sağladığı düşünülmektedir. Virüs enfeksiyonundan korunmada günde iki defa 300 mg dozunda, enfeksiyon tedavisinde ise günde 3 defa 600 mg dozunda 2 hafta kulla­ nılması tavsiye edilmektedir.

C VİTAMİNİ

C vitamini, hem doğal hem de kazanılmış bağışıklık sisteminin çeşit­li hücresel işlevlerini destekleyerek bağışıklık savunmasına katkıda bu­ lunur. C vitamini nötrofıller gibi fagositik hücrelerde birikir ve kemo­taksisi, fagositozu, reaktif oksijen türlerinin oluşumun u ve sonuç olarak mikrobiyal öldürmeyi ararır. C vitamini takviyesi, solunum ve sistemik enfeksiyonların hem önlenmesi hem de tedavi edilmesinde yararlıdır. C vitamini, hastane yoğun bakım servislerinde COVID-19 enfeksiyo­ nunu tedavi etmek için kullanılmıştır. Ağız yoluyla günde 4 defa 1-3 gram alınması veya yoğun bakım hastalarında günde 12 gram toplarda­ mar içine uygulanması önerilmektedir.

ÇİNKO

Çinko, hem doğal hem de kazanılmış bağlşıklık sisteminin çeşitli hücresel işlevlerini destekleyerek bağışıklık savunmasına .katkıda bulu­ nur. Aynca virüsün hücreye yapışmasını ve çoğalmasını baskıladığını gösteren kanıtlar vardır. Çinko eksikliği, özellikle şiddetli COVID-19 enfeksiyonları için en fazla risk altında olan popülasyonlarda yaygındır ve laboratuvar tetkiklriyle doğru bir şekilde teşhis koymak zordur. Çinko takviyesinin hem virüs enfeksiyonlarını önlediğine hem de şid­ detlerini ve sürelerini azalttığına dair bilimsel çalışmalar vardır. Ayrıca COV1D-19 bağlamında özellikle önemli olabilecek alt solunum yolu enfeksiyonu riskini azaltağı gösterilmiştir. Günlük bölünmüş olarak 30-60 mg dozunda kullanılması tavsiye edilmektedir.

ZENCEFİL

Kalp-damar sağlığını koruyucu, antimikrobiyal, iltihap engelleyici, bağışıklık sistemini uyarıcı ve ağrı kesici özellikleriyle geleneksel tedavi­ lerde kullanılır.Virüslere karşı geliştirilen aşıların yararının artırılmasın­ da zencefil ekstresi, kurutulmuş mandalina kabuğu ve shiitake mantarı ekstresinin beraber kullanılmasının yararlı olabileceğine dair çalışmalar bulunmaktadır. Yapılan preklinik çalışmalarda zencefılin taze kökün­ den hazırlanan çayın tüketilmesinin, kurutulmuş preparatlara göre so­ lunum yolu virüslerini öldürmede daha yararlı olduğu gösterilmiştir. Günde toplamda 5-10 gram taze zencefil 2-3 doza bölünerek, çay şek­ linde hazırlanarak veya salatalara doğranarak alınabilir.

KOLLAJEN PEPTİDLERİ

Vücutta kollajen sentezi 30 yaşından itibaren azalmaya başlar ve in­ sanların yüzündeki kırışıklıkların, sarkmaların gelişmesine neden olur. Kollajen, kozmetik görünümden ziyade kas-eklem-kemik sağlığının idamesi, deri ve mukozaların sağlamlığının ve tamirinin sağlanmasında işlevseldir. Son yıllarda bağışıklık sistem inde alerjiye neden olan bozuk­ lukların giderilmesinde, anormal iltihabi yanıtın engdlenmesinde faydalı olduğu ve bağışıklık sisteminin önemli askerleri olan T hücreleri­  nin koruyuçu işlevlerini artırdığı gösterilmiştir. Özellikle prebiyotik inulin, probiyotik 1 milyar fa,ktobasilus asidofilus bakteri, çinko ve C vitamini gibi bağışıklık sistemini kuvvetlendiren mikronütriyenlerle be­ raber 2.500 mg hidrolize kolajen peptit içeren saşelerin günde 1 adet tüketilmesi tavsiye edilir. Böylece genç ve immün kalınabilir.

HOLY BASİL (Ocimmum sanctum)

Geleneksel Hint tıbbında tulsi olarak da bilinen bitki, bağışıklık sis­ teminin desteklenmesinde, kanser ve stres gibi durumların tedavisinde kullanılmaktadır. Özellikle enfeksiyon ve kansere karşı savaşan doğal öldürücü NK hücreleri ile bağışıklık sisteminin zararlı patojenlere yanıt vermesini düzenleyen yardımcı T lenfositlerini uyarır.Klinik çalış­ mada, yapraklarının etanol ekstresini içeren 300 mg kapsülün aç kar­ na alınması ile bağışıklık sistemini artırdığı gösterildi. Özellikle kanser, COVID-19 gibi pandemilerin yarattığı korku nedeni ile stres seviyesi yüksek insanlarda bozulan bağışıklık sisteminin desteklenmesinde fay­ dalı olabileceği düşünülmektedir.