Zekat Nedir? Kimlere Verilir Kimlere Verilmez?

Zekat, İslam’a göre zengin kabul edilen insanların, Allah rızası için, senede bir kere mallarının 40 da 1 ölçüsünü belli insanlara vermesidir. Peki, zekat kimlere verilir, zekat hesaplama nasıl yapılmalıdır?

Zekatın bir insana farz olabilmesi için, mallarının nisap miktarı kadar olması, bu malların aynı zamanda artıcı olması gerekir. Zekat vereceği mallarının üzerinden 1 yıl geçmiş olması ve kişinin kendi ihtiyaçlarının dışında bir mal olması da gerekli şartlardan birisidir.

Kişi eğer yüklü miktarda para alıyorsa, ve bu parayı aldığı gibi harcıyorsa zekat vermesi gerekmez. Zekata tabi olabilmesi için malın kullanılmaması, üzerinden bir yıl geçmesi lazımdır.

Nisap demek; zekat verebilmek için belirli bir miktara sahip olabilmek demektir. Bu miktar ise altın da, 80 gram, devede 5 deve, sığırda 30 ve son olarak keçi- koyunda 40 tanedir.

Zekat herkese verilmez. Bunun için belli başlı insanlar seçilmiş olup, ihtiyaç dairesinde değerlendirilmiştir. Bu yazımızda zekat kimlere verilir, kimlere verilmez, zekat hesaplama nasıl yapılır konularına yer vereceğiz.

Zekat Hesaplama Nasıl Yapılır?

Zekatı vermek zorunda olan kişi, zekat vereceği mallardan borcu varsa eğer bunu düşer. Hanefi mezhebinde ise bu konu şöyle değerlendirilir; ödeme günü gelsin veya gelmesin, borçlar zekat verilen mallardan eksiltilir.

Zekat verecek olan kişi, nisap miktarından fazla olan malını tam anlamıyla ölçüp tartar. Gramı gramına hesap etmesi gerekir. Malın 40 da 1 ini vermek emredilmiştir. 40 koyunu olan kişi, bu koyunlarını bir sene bekletirse, yani bir sene boyunca 40 dan fazla koyunu olursa, senenin sonunda bu koyunlardan, sadece bir tanesini zekat olarak verir.

Uzun vadede borcu olan kişiler, ev kredisi, tarım kredisi gibi 10-20 yıl sürecek olan borçlar ise zekattan düşülmez. Çünkü borçların süresi oldukça fazladır. Zekat bir yıllık bir ibadet olduğu için, o yıl ödenecek borçlar ile zamanı dolan borçlar zekat hesaplama yaparken düşülmelidir.

Zekat Ne Zaman Verilmelidir?

Zekat vermek için herhangi bir zaman tayin edilmemiştir. Yalnızca üzerinden bir yıl geçmesi şart olarak aranır. Farz olduğu andan itibaren verilmesi gerekir.

Farz olan borcunu ödemek için kişinin özellikle Ramazan ayını beklemesine gerek yoktur. Farz olduktan sonra bir an evvel vermesi gerekir. Borç ne kadar çabuk ödenirse o kadar efdal dir. Ancak Ramazan ayında yapılan ibadetlerin sevabı kat kat fazla olduğu için eğer zekat verme zamanı Ramazan ayına yakınsa, o ay içinde vermek tabi ki sevap bakımından daha kârlı bir ibadettir.

Zekat Kimlere Verilir?

Zekat kimlere verilir sorusunun yanıtı Kuran’ı Kerim de açıkça belirtilmiştir.

• Fakir kimseler,
• Miskin kimseler,
• Zekat toplamakla görevlendirilmiş memurlar,
• Kalpleri islama ısındırmak için uğraşan insanlar,
• Esaret halinde bulunan ,
• Borçlu kimseler,
• Allah için cihada gidenler,
• Yolda kalmış kimseler

İslam’ da bir kişinin zengin olabilmesi demek, asli ihtiyaçlarını hesaba katmaksızın 80 gram altını ve daha fazlası bulunan kişi demektir.

Yolda kalmış kimseler ise, kendi memleketlerinde zengin olsalar dahi, yola çıktıklarında paraları olmayan kimselerdir. Bu kişilere hem hükmen zekat verilir hem de vermek, yardım etmek sevaptır.

Allah için cihada gidenler, bir tek savaşa gidenler değildir. Allah için hacca gidenler, Allah için ilim öğretmek, İslam öğretmek için yola çıkan kimselerdir.

Zekat Kimlere Verilmez?

• Kişi, kendi anasına, babasına, dedesine, nenesine, oğluna, kızına, torunlarına zekat veremez.
• Kadın kocasına, koca ise karısına zekat veremez.
• Gayri Müslimlere, yani Müslüman olmayanlara zekat verilemez.
• Zengin olan kişiye zekat verilemez.
• Babası zengin olan ve henüz buluğ çağına erişmemiş çocuğa zekat verilemez.

Bu kişiler dışında, maddi açıdan durumu kötü olan insanlara zekat verilir. Zekat kişinin boynunun borcu ve aynı zamanda farz bir ibadettir. Zenginin malının kiri olarak ta adlandırılır.