Şarbon, ağız yoluyla veya cilt yarası yoluyla alınabilen bir bakterinin neden olduğu ciddi bir hastalıktır. Bir şarbon türü akciğerlere solunursa, ölüme yol açabilecek solunum yolu semptomlarına neden olabilir. Hastalık, çok şiddetli ve tehlikeli olduğu için büyük ölçüde kralların hastalığı olarak biliniyor. Antibiyotikler veya hastalığı tedavi etmek için önleyici bir program işe yarayacaktır. Aslında, antibiyotikler ve bağışıklık tepkileri, insanların şarbon saldırılarından kurtulmasına yardımcı olduğu düşünülenlerin bir parçasıdır.
Şarbona birkaç bakteri neden olur, ancak dört ana formu vardır: Kutanöz (deri), Gastrointestinal (mide), Pulmoner (akciğer) ve Oküler (göz) sırasıyla kutanöz, gastrointestinal, pulmoner ve oküler olarak sınıflandırılır.
Bir organizma derideki bir kesik gibi bir açıklıktan veya göz veya ağız yoluyla vücuda girdiğinde, ya konakçının hücrelerini istila eder ya da hücrelerin içinde kommensal bir durumda bulunurlar. Bir organizma ev sahibini öldürmediğinde, bunun bir patojen olduğu söylenir.
Ev sahibini öldürürse (veya kendisini öldürmeden öldürürse), buna virülent patojen denir. Hastalığa neden olabilen patojenler, bunlarla sınırlı olmamak üzere şunları içerir: bakteriler; virüsler; parazitler; mantarlar; riketsiya ve mikoplazma. Bazıları sadece insanları enfekte edebilir, bazıları diğer hayvanları da etkileyebilir.
Bir patojenin replike olması ve hastalığa neden olması çok zor olduğundan, onu daha öldürücü hale getirmek veya konakçısını öldürmek veya her ikisini birden yapmak için genomunda mutasyonlar meydana gelmelidir. Bu nedenle, patojen konakçıya bulaştıktan ve kendisini evde yaptıktan sonra, bir tehdit haline gelebilir.
Yakıt için veya ev sahibini canlı tutmak için besin almalıdır ve bu özellik patojene yeni ortamlara uyum sağlama yeteneği verir. Konağı için çok ölümcül hale gelirse, konak ölür ve bu da organizmaların genomunun diğer konakçıları öldürmeden mutasyona uğramasına izin verir. Konağın ölümü genellikle organizmanın tasarımına bağlı değildir; ancak başka bir konakçı yoksa bir yan etki olarak.
Şarbon Nedenleri Nelerdir?
Şarbona Bacillus anthracis adlı bir bakteri neden olur ve çeşitli şekillerde bulaşabilir. Bu tür bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyon, deriyi veya kan dolaşımını ve hatta sindirim sistemini (Gastrointestinal veya bağırsak formu) veya akciğerleri (Akciğer formu) etkileyebilir. Şarbona neden olan bakteriler vücuda açık bir yara, yutma, soluma yoluyla girebilir.
Şarbon Bulaşıcı mıdır?
Şarbon bulaşıcı değildir; kişiden kişiye bulaşmaz. Hastalık, insanlar şarbon sporlarının bulunabileceği alanlarla temas yoluyla vücutlarına girdiğinde bulaşır. Bu, hayvan veya insan muamelesi, sığır ve koyun gibi hayvanlarla temas veya hatta enfekte hayvanların dışkısı ile olabilir.
Enfekte olmanın olası bir yolu, enfekte bir hayvanla veya yün gibi ürünleriyle doğrudan temastır.
Şarbon ayrıca bakteri ile enfekte olmuş bir bitkiden de bulaşır ve bakterinin toprakta oluştuğu çiftliklerde toprakta bulunabilir. İnsanlar, şarbon sporları içeren çiğ et ve süt ürünlerini yemekten şarbon kapmıştır.
Gerçekten bulaşıcı olmadığı için; kontamine malzeme ile temas ederseniz, hastalığın yayılmasını önlemek için ellerinizi iyice yıkamalısınız.
Bir hayvanda şarbon olup olmadığını anlamak imkansızdır. Bunu belirlemenin tek yolu bir laboratuvar testidir. Bununla birlikte, şarbon semptomlarını fark edebileceğiniz bazı durumlar vardır. İyi gelişmiş bir şarbon enfeksiyonunun belirtileri şunlardır:
Gastrointestinal enfeksiyon ile salmonella veya botulizm gibi benzer semptomları olan diğer hastalıkları ayırt etmek zor olabileceğinden, enfekte kişinin hastalığın bağırsak veya akciğer formuna sahip olup olmadığını anlamak daha zor olacaktır. Bu semptomlarla birlikte, durumun şarbon değil de bir tür enfeksiyon olup olmadığını fark etmek zor olurdu.
Şarbon Belirtileri Nelerdir?
Şarbon belirtileri, ani ateş, kas ağrısı ve halsizlik, ishal, kusma, göğüs ağrıları ve kan veya kanlı balgam üretebilen öksürük olabilir. Şiddetli şarbon vakalarında şunları yaşayabilirsiniz:
Bunların tümü, bakterilerin kutanözden bağırsak formuna hızlı hastalık ilerlemesinin potansiyel semptomlarıdır, ancak bunların hepsinin bağırsak veya pulmoner form ile enfekte olmanın belirti veya semptomları olup olmadığı tam olarak bilinmemektedir.
Şarbona neden olan bakteri Bacillus anthracis tek başına vücudu istila etmez. Bakteri, koruyucu antijen (PA), ödem faktörü (EF), öldürücü faktör (LF) ve şarbon toksinleri olarak bilinen koruyucu antijenik protein adlı bir protein ailesi ile çalışır. Tüm bu proteinler hücrelerinize girmek için birlikte çalışırlar, bir kez yaptıklarında hücre zarlarındaki reseptörlere bağlanabilirler ve onların açılmasına neden olurlar, bu PA’nın hücreye girmesine ve kendini kopyalamaya başlamasına izin verir.
PA’nın hücreye girebilmesi için ayrıca ödem faktörü veya öldürücü faktör adı verilen diğer iki proteinden birine ihtiyacı vardır.
