Meraklısına

Sadaka i Cariye Nedir?

Sözlük anlamı “haber, gerçek olma ve doğruluk” gibi anlamlara gelen  ve sıdk kökünden türeyen sadaka, sadaka i cariye olduğunda ölümden sonra da sevabı devam eder.

Sözlük anlamı “haber, gerçek olma ve doğruluk” gibi anlamlara gelen  ve sıdk kökünden türeyen sadaka, sadaka i cariye olduğunda ölümden sonra da sevabı devam eder. Sadakanın çoğulu ise sadakattir ve günlük konuşma dilinde kullanılır. Dinen zorunlu olan veya olmayan gönüllü bağışlanan malların tümüne sadaka denilmektedir. Sadaka için üç şart söz konusudur:

  1. İhtiyacın olması gereklidir. Yani sadakanın verileceği kişi ihtiyaç sahibi olmalıdır. Aksi halde yapılan yardım sadaka olmaz.
  2. Mülkiyetin nakledilebilmesi önemlidir. Yani verilecek kişi sadaka sahibine ulaştırılması gerekir. Ulaştırılamayan yardımlar sadaka sınıfında sayılmaz.
  3. Allah rızası için olmayan sadakalar Allah katında geçerli değildir. Yapılan yardımın, verilen sadakanın Allah rızası için olması önemlidir. Riya, gösteriş veya başka nedenlerle yapılan yardımların Allah katında bir hükmü yoktur.

Yükümlülük özelliğine göre sadaka bazen farz, bazen vacip, bazen de nafile hükmünde yer alır. Farz zorunlu olan, vacip yapılması gerekli olan, nafile ise yapılması zorunlu olmayan anlamındadır. Sadaka i cariye nafile sadaka çeşidi içerisinde yer alan önemli bir ibadettir.

Sadakanın Çeşitleri

Sadaka i Cariye Nedir?
Sadaka i Cariye Nedir?

Sadaka özellik bakımından üç kısma ayrılmaktadır. Farz olan sadaka’ya zekat denilmektedir ve zekat nispetinde malı olanlar ( Hanefi fıkhında 80 gr altını olanlar), zekat mükellefidir. Zekat Müslüman olan kişilere verilir.

Vacip olan sadaka ise Adak, akika, Ramazan’da fıtır sadakası, dinen işlenen ve cezası sadaka olan suçlar, Hac’ta işlenen suçların bedeli olan sadaka ve benzeri sadakalar vacip sadakalardır.

Nafile sadakalar ise kişinin gönüllü olarak her hangi bir yükümlülük yok iken veya vacip durum yok iken verilen sadakalardır. Sadaka-i Cariye bu kategoride yer alan bir sadakadır.

Sadaka i Cariye Örnekleri

Ayakta kaldığı veya yaşadığı sürece sevabı yazılan sadakalara sadaka i cariye denilmektedir. Vakıf kurmak, çeşme yaptırmak, ağaç dikmek, İslami eserler yazmak, Müslümanların yararına eserler yazmak, medrese ve Kuran Kursu açmak gibi sadaka çeşitleri sadak-i cariyedir.

Bu sadaka çeşidinin etkisi yaşadığı sürece devam etmektedir. Çeşme yaptıran birisi öldüğü zaman çeşmeden insanlar su içmeye devam ettiği sürece ona sevap yazılır. İslam dünyasının faydalandığı bir eseri yazan kişi de sadaka-i cariye sevabı almaktadır. İnsanlar o eserden faydalandığı sürece kişi öldükten sonra da aynı şekilde sevap alır. Yani bırakılan eser ne kadar yaşar ise o süre boyunca kişiye sevap yazılmaya devam eder.

Sadaka-i Cariye Hadis

Sadaka i Cariye Nedir?
Sadaka i Cariye Nedir?

Peygamberimiz Aleyhisselatu Vesselam, sadaka i cariye (yani ölümden sonrada kişiye ulaşan sadaka) hakkında şunları buyuruyor:

  1. Kendisine (yani ölen kişiye) dua eden salih çocuk. (Namaz kılan, kuran okuyan ve itikadı düzgün olan çocuk).
  2. Sadaka-i Cariye niyeti ile yol, hal ve çeşme yaptıran,
  3. Öldükten sonra herkesin faydalanacağı ilim.
  4. Okunması için miras bırakılan Kuran-ı Kerim mushafı sadaka-i cariyedir.

Çığır açan kişiler için de sadaka-i cariye söz konusudur. Unutulan sünnetlerin tekrar hayata geçirilmesi sadaka-i cariyedir. Hayırda çığır açanlar da öldükten sonra başlattıkları hayır kampanyası devam ettikçe ona sevap yazılır.

Sadaka-i Cariye Örnekleri

İslam dünyasında özellikle tarihteki İslam Devletlerinde sadaka-i cariye toplumsal gelişimin en önemli başlangıcını temsil etmiştir. Medreseler, vakıflar, çeşmeler, aş evleri, hanlar, camiler, mescidler, kitaplar ve daha birçok topluma faydalı eser sadaka niyeti ile yaptırılmıştır. Müslümanlar toplumsal anlamda gelişimin devam etmesi ve aynı zamanda öldükten sonra sevabın devam etmesi için hayırda yarışmıştır. Osmanlı toplumu bu konuda tarihte eşine az rastlanır bir hassasiyet göstermiş ve günümüze kadar kalan eserlere imza atmıştır.

Bu yazıyı değerlendirin

Nalan

Nalan, iletişim bilimleri alanında prestijli bir üniversiteden mezun olmuş, eğitimli ve araştırmacı bir içerik üreticisidir. Üniversite yıllarında medya analizi ve dijital içerik stratejileri üzerine yoğunlaşmış, bu süreçte çeşitli akademik çalışmalara imza atmıştır. Profesyonel hayatında, derinlemesine araştırma yeteneklerini ve yaratıcı yazım becerilerini birleştirerek, markalar ve medya platformları için değerli ve etkileşim odaklı içerikler geliştirmektedir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu