Pestisit Nedir? Zararları ve Kalıntısı Nedir?

PESTİSİT NEDİR?

Pestisit nedir virüs, bakteri ve haşerelerin zararlı etkilerini yok etmek ve kontrol altına alabilmek için kullanılan kimyasallar, dezenfektanlar ve organik bileşenler gibi maddelere denir. Aynı zamanda pestisitler (tarım ilaçları)tarımsal etkide faydalanılan toksik etkili kimyasal ürünlerdir. Bu tarım ilaçlarının kullanımı, pestisit hastalıktan, yabancı ve tehlikeli otların zararından koruyabilmek, yüksek potansiyele sahip ürünlerin üretimini de koruyabilmek için kullanılan bir tarımsal önlem türüdür. 1940’dan beri pestisit kullanımıyla beraber, üretimde de artış sağlanmıştır ve etkinliğini kısa sürede açığa çıkarması ve kullanımın rahat olması nedeni ile, bu tarım ilaçlarının kullanımı çok sık ilgi gören yöntemdir

DÜNYA VE TÜRKİYE’DE PESTİSİTİN KULLANIMI

Pestisit kullanımında dünya yıllık 3 milyon tona yakın kullanılmaktadır. Türkiye’de ise pestisitin kullanımı ise 2018 yılında 59 bin ton olarak tahmin ediliyor. Türkiye’de ise pestisit kullanım oranları 1978- 2018 yılları arasında yedi kat artmıştır. Toplam tarım ilacının 1/3’ü Antalya (%10,2), Manisa (%8), Adana, (%5,6), Mersin (%5,8) ve Aydın’da (%5,8)kullanılmaktadır.

Metabolitler: Pestisit molekülünün oksijen, sıcaklık, ışık, gibi faktörlerle bozunup farklı kimyasal şekillere dönüşmesi ve ortaya çıkan yeni ürüne metabolit denmektedir. Metabolitler ana molekülden fazla zehir oranına sahip olabilirler. 3 Örneğin, DDT’nin 1970’lerde yasaklanması ile birlikte bu süreçte DDT ,DDE metabolitine bozunur. Zehir oranlarının kıyaslanması sonucu DDE, DDT’den daha zehirli bir kimyasal formdur. Günümüz gıdaları incelendiğinde hala DDT,DDE kalıntısıyla karşılaşılır.

PESTİSİTLERİN ZARARLARI

Pestisit kullanılarak tarımda oluşan sorunlar çözülmek yerine bir yenisini daha ekliyor. Doğaya katkı sağlayacak birçok fikire karşı tarım ilaçlarının kullanılması, bu tarımsal mahsullere fayda sağlamayan ot ve haşerelere karşı bir direnç ve savunma mekanızması geliştiriyor. Durum bu şekilde olunca da üretici daha fazla pestisit kullanımına geçiçyor.Bunun sonucunda ise çözülemeyen kısır bir döngüye girilmiş oluyor. Bu tarım ilaçlarının zararları sadece bununla da sınırlı değil. Pestisitler bizim yok etmek istediğimiz zararlı ot ve haşerelerle beslenen ,bizlere yarar sağlayan canlıları da yok etmektedir ve çeşitliliklerini azaltmaktadır.Bu yararlı canlılar toprağın kalitesinin artmasında da etkilidirler. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nde mahsul kaybı 60 senede %31’den %37’e yükseldi. Bu tarım ilaçlarının tüketimi 33 kat arttı. Aynı zaman diliminde haşare öldürücünün tüketimi 10 kat yükselmiştir. Böceklerden kaynaklanan mahsül kaybı ise %5 yükselmiştir Tarım ilaçları toprağın farklı şekilde kirlenmesine ve formsal değişikliklere yol açmaktadır.Çin’de, yayımlanan yeni araştırmanın verilerine göre, 26 milyon hektar arazi tarım ilaçları ve çeşitli zararlıların sebep olduğu orta ve üst seviyede bulaşma gözlendi. Bu sebeple tarıma uygun arazilerin %21’i , tarım yapılamaz duruma geldi.

PESTİSİTİN SAĞLIĞA ETKİSİ

Pestisitler gıdalar üzerinde kalıntı kalmasına neden olur. Üzerinde kalıntı kalmış bu ürünlerin yenmesi ile vücutta çeşitli sağlık sorunları meydana gelir.akut veya kronik sağlık sorunlarına yol açar. Pestisitler, topraktan yediklerimize geçerek, kimyasal kirliliğe sebebiyet verir. Örneğin, püskürtme yöntemiyle uygulanan pestisitlerin neredeyse tamamı ve yabancı otlara karşı uygulanan pesitisitlerin ise %96’sı, uygulanan böldgeden 4 farklı hava, su ve toprak gibi çevre unsurları ile diğer canlılarda farklı etki gösteriyor. tarım ilaçları çeşitli sağlık sorunlarına neden olmakla beraber, bunların başında kısırlık, üreme bozukluğu, hormonal ve sinir sistemi bozuklukları ve kanserdir. Bebekler ve çocuklar bu çeşit ilaçların neden olduğu sağlık riski açısından en hassas grupta bulunuyorlar.Çocukların ve bebeklerin kansere yakalanma oranları yetişkinlerden 10 kat fazladır. Hormon ve sinir sistemine etki eden pestisit sayısı, bulunan pestisitlerin 1/3’ü ile ¼’ünün bu nitelikte olduğu düşünülüyor ve bu sayı her geçen yıl daha da artış gösteriyor.

PESTİSİTLERDEN KAÇINMAK

Doğanın yararı gözetilerek uygulanan “tümleşik zararlı yönetimi” ile önceki devirle karşılaştırarak, pestisit kullanımının azaltılması mümkündür. İsveç, bu yöntemle tarım ilaçlarının kullanımında, önceki yıllara oranla yarı yarıya azaltmayı sağladı. Dünyanın en büyük pirinç yetiştiricisi Endonezya, 1986 ‘da pestisit tüketimini düşürmeyi sağlayacak, geniş bir eğitimle çiftçinin bilgilendirilmesiyle “entegre zararlı yönetimi” ile yalnız altı senede pestisit tüketimini %62 düşürdü ve aynı yılda ürün verimliliği %10 yükseltme sağladı. Danimarka’da 1985’ten beri öncelikle yeraltı suyunda tarım ilacının neden olduğu etkiyi düşürmeyi amaçlayan projeler uygulanıyor.Bu projelerle pestiit tüketiminde azaltma, bu ilaçlarla bulaşan hastalıklara engel olabilmek, bu hastalıkların yaygı oldukları yerlerde yasaklama, pestisit vergisi ve çiftçilere eğitim gibi kapsamlı projeyle pestisitlerin oluşturduğu zararları en aza indirmeyi hedefliyorlar. Günümüzde çoğu çiftçi de, organik tarıma, permakültür tasarımına, biyodinamik tarıma vb. çeşitli yollara başvurmadan kültürel, biyoteknik, biyolojik, mekanik ve fiziksel birçok yöntemi devreye sokarak, önlemlerini alıyorlar, verilen zararı en aza indirmeye çalışıyorlar.