Bu yazımızda demir nedir? demir eksikliğinin nedenleri nelerdir? demir eksikliği belirtileri ve demir eksikliği içeriği yüksek olan besinler hangileridir.Kısaca bunlara gözatıp incleyeceğiz.
Alyuvarların yapımı, bağışıklık sistemi ve dopamin sentezinde rol alır. Alyuvarlar solunumla aldığınız oksijeni vücudunuzun en derinlelerine ve en uç bölgelerine taşır. Demir eksikliğinde kansızlık görülür ve bedeniniz (özellikle eforla) oksijensiz kalır.
Demir alyuvarlarda hemoglobin, kaslarda miyoglobin_ ve bazı enzimlerin yapısında bulunur; demir eksikliğinde kansızlık olmadan da kas gücünde azalma ve yorgunluk görülebilir. Demir eksikliği yaygın kas ve vücut ağrısına neden olabilir. Huzursuz bacaklar sendromunun en önemli nedenlerinden birisi demir eksikliğidir.
Demir molekülleri serotonin ve dopamin sentezinde kofaktör olarak görev alır; bu nedenle demir eksikliği olan hastalarda daha sık ve ağır depresyon görülür.
Türkiye talasemi kuşağında bir ülke olduğu için takviye kullan madan önce düzeylere bakılıp bir hekim tarafından demir eksikliği tedavisinin yapılması gerekir. Bebekler, küçük çocuklar, ergenler, hamileler ve süt verenlerin demir ihtiyacı daha yüksektir. Takviye olarak fazla miktarda (özellikle eksiklik yoksa) demir kullanmak do kularda demir birikimine (hemokromatoz) neden olabilir.
Demir eksikliği bulguları
- Halsizlik,yorgunluk,bitkinlik,egzersiz sonrasıtopa rla namama
- Çarpıntı, hareketle nefes nefese kalma
- Yaygın vücut ağrısı kas ağrısı
- Solgunluk
- Saç dökülmesi,tırnak kırılması
- Baş ağrısı/migren
- Beyin sisi
- Kolay üşüme
- Huzursuz baca klar sendromu
- Depresyona eğilim
Demir eksikliğinin nedenleri
- Şiddetli ve uzun adet kanaması
- Hayvansal protein tüketmemek
- Bağırsak hastalıkları
- Mide bağırsak sisteminden kayıp (hemoroit, ülser)
- Kronik hasta lıklar
- Antiasit kullanımı
- Çok çay içmek
- Uzun süreli ve faz la NSAID (ağrı kesici) kullanımı
Hayvansal besinlerin içindeki demir daha kolay ve fazla emilir. Bitkisel besinler ve baklagillerin fitik asit içeriği demir emilimini azaltır. Fazla miktarda soya fasulyesi ve ürünlerini tüketmek demir düzeylerini düşürür. Demir içeren besin veya takviyeler C vitamini ile birlikte alınırsa emilim artar, çay ve kahveyle alınırsa emilimi azalır.
Demir içeriği yüksek besinler
- Balıklar,kabuklu deniz ürünleri
- Ciğer,sakatat, kırmızı et, kanatlı eti
- Yumurta
- Tohumlar (özellike kinoa ve kabak çekirdeği)*
- Kuruyemişler*
- Baklagiller (özellikle çimlendirilmiş)*
- Turpgiller *,yeşil yaparaklısebzeler*
- Mantarlar *
- Pekmez*
*Bitkisel kaynaklı demirin emilimi daha düşüktür.
