Genetik bir hastalık olan çölyak hastalığı arpa, çavdar, buğday, irmik gibi gluten oranı fazla olan maddelere karşı, insan vücudunun verdiği tepkiyle ortaya çıkmaktadır.
Her yaşta ortaya çıkabileceği gibi özellikle ilk yaş gruplarında görülme oranı ilerleyen yaşlara oranla daha fazla olacaktır. Bu tür besinleri tüketmekten uzak durmak yapılması gerekenlerin en başında yer almaktadır.
Gluten hastalığı olarak da nitelendirilen hastalık, günden güne hızla toplum arasında yaygınlaşmaktadır. Neden olduğu kesin belli olmamakla birlikte genetik faktörlerin ve çevresel faktörlerin payının yüksek olduğu düşünülmektedir. Erken yaşlarda tespitiyle tedavisi mümkün olabilmektedir. Bu tedavi ise bu tür besinleri günlük yemek listesinden çıkarmak olacaktır.
Yazı İçeriği
Çölyak Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Çölyak hastalığı olanlarda belirtiler çocuklarda ve yetişkinlerde farklı özellik gösterebilmektedir. Genel olarak bakıldığında karın ağrısı, kusma, ishal en fazla belirti gösteren semptomlardır. Türkiye’de her 110 çocuktan birinde bu rahatsızlık görülmektedir. 2019 yılında yapılan açıklamalara göre ise, 70 bin civarında hasta bulunmaktadır.
2 Yaş Altı Çocuklarda Belirtiler
- Bulantı,
- Kusma,
- Karın ağrısı,
- Yemek yemek istememe,
- Şişkinlik
2 Yaş Üstü Çocuklarda Belirtiler
- Sinirli ruh hali,
- Uzun süre geçmeyen ishal,
- Kusma,
- Kabızlık,
- Konsantre olamamak, dikkat güçlüğü
Yetişkinlerde Belirtiler
- İshal,
- Karın ağrısı,
- Kanama,
- Hormonal sorunlar,
- Kilo kaybı,
- İştahsızlık,
- Dişe bağlı hastalıkların artması, diş çürümeleri,
- Yorgunluk hali
- A vitamini eksikliğine bağlı gece körlüğü yaşanması,
- Denge ve dikkati sağlayamama,
- Kas ve eklem ağrıları,
- Ağız içerisinde çıkan çeşitli yaralar, aftlar,
- Sinirli ruh hali,
- Deride döküntü ve buna bağlı lekelenmeler
Çölyak Hastalığının Tanısı Nasıl Konulur?
Doktorlar tarafından detaylı fiziki muayene ve testler sonucu hastalığa tanı konulabilmektedir. Bu oran yetişkinlerde ve çocuklarda ortalama %20 civarındadır.
Gerekli araştırmalar neticesinde hastalık belirti gösteriyor ise, doktor, ucunda kamera olan endoskop adı verilen cihazla ince bağırsağı inceleyerek uygun gördüğü takdirde bir parça alarak laboratuvarda inceleyecek uygun tedavi yöntemine karar verecektir.
Çölyak Hastalığı Tedavisi Nasıldır?
Çölyak hastalığı tedavi yöntemleri hala araştırılmakla beraber kalıcı bir çözüm bulunamamıştır. Şu an tek tedavi yöntemi, gluten içeren gıdalardan ve hazır gıdalardan uzak durmaktır. Diyetisyenlerin vermiş olduğu diyet ve beslenme listesini uygulamak en doğru seçenek olacaktır.
Kan değerlerine baktırarak, K vitamini, D vitamini, demir, çinko, B12, folik asit gibi değerlerin kontrol edilip gerekli besin takviyelerinin sağlanması hastalığın seyrinin azalmasını sağlayacaktır.
Çölyak Hastaları Ne Yemeli?
Çölyak hastalığı olanlar, içerisinde gluten içermeyen tüm besinleri kolaylıkla tüketebilirler. Buna bağlı olarak doktorun vermiş olduğu diyet listesinin uygulanması gerekmektedir.
- Taze sıkılmış meyve suları, çay kahve, yeşil çay,
- Sütlü tatlılar, muhallebiler,
- Süt ve süt ürünleri,
- Çeşitli sebze ve meyveler,
- Balık ve balık türleri,
- Doğal yağlar, zeytinyağı,
- Kurufasulye, mercimek, nohut gibi baklagiller,
- Mısır unu,
- Yumurta, bal, süt, reçel,
- Şeker çeşitleri,
Gluten İçeren Yiyecekler Nelerdir?
- Ekmek,
- Kek, kraker, bisküviler
- Makarna,
- Et suları
- Soslar
Çölyak Hastalığı Diyeti Nedir?
Dünya Sağlık Örgütü ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün 2007 yılında yapmış olduğu açıklamalara göre bir kilogram ürün içinde 20 miligramdan az gluten bulunuyorsa bu gıda glutenli gıda olarak kabul edilmez.
Bu hastalığa yakalanan kişilere genellikle hazır gıdalar önerilmez. Ev yapımı doğal ürünler diyet listelerinde yer almaktadır. Bu dönemde diyet listelerinde yer almayan bazı gıdalar vardır. Bu gıdalardan ömür boyunca uzak durmak gerekir.
İlginizi Çekebilir : Çocuklarda Başarı Duygusu Nasıl Kazandırılır?
- Hazır ketçap, mayonez ve soslar,
- Baharatlar ve baharat karışımları,
- Alkol ve alkole bağlı ürünler,
- Soslu kuruyemişler,
- Soslanmış et ve balık ürünleri,
- Makarna, buğday, bulgur, irmik gibi ürünler,
- Bazı şeker ve çikolatalar,
- Pasta, kek, kurabiye, tatlılar,
- Mayalı içeren içecekler,
- Hazır çorbalar, hazır tatlılar, erişteler.
Çölyak Hastalığı Olanlar Hangi Doktora Başvurmalı?
Çölyak hastalığı belirtisi gösterenlerin gastroenteroloji doktoruna başvurmaları gerekmektedir. Doktorlar tarafından gerekli test, tedavi ve inceleme tamamlandıktan sonra diyetisyene gidilerek beslenme ve diyet programının hazırlanması ve bu programın uygulanması gerekmektedir.
