Çocuklarda başarı duygusu her ailenin ortaya çıkmasını istediği temel yetidir. Ancak bu duyguyu çocuğun tadması ve hayata geçirmesi çok daha aşamalı bir çalışma gerektirmektedir.
Okul dönemi çocukları için en çok üstünde durulan konuların başında başarı duygusu geliyor. Anne babalar çocuklarının başarılı olmalarını, yeterliklerini ispat etmelerini ve okul notlarının yükselmesini istiyor. Bu istek yerinde olsa bile başarı duygusu kazandırmada çocuğun erken dönem yaşantıları ile birlikte çocuğun yaşantısını etkileyen pek çok faktör yer alır.
Yazı İçeriği
Başarı Duygusu Nasıl Gelişmeye Başlar?
Doğduğundan itibaren dış dünyaya yabancı olan çocuk çevresini gözlemleyerek ve girişimlerde bulunarak çeşitli becerileri kazanır. Ailelerin başarılı çocuk yetiştirme beklentisi için çocukta öncelikle başarabileceği düşüncesi yerleştirilmeye başlanmalıdır. Başarılı çocukların davranışları gözlemlenirse bu çocukların kendilerine güven duydukları, bağımsız hareket edebildikleri ve merak duygularının gelişmiş olduğu görülebilir.
Başarı Duygusu Kazanmada Kritik Yaş Aralıkları Nelerdir?
0-2 yaş aralığında güven duygusunu kazanmak bebek için kritik bir önemdedir. Güven duygusunun gelişip gelişmemesi başarı duygusu açısından oldukça önemlidir. Çocuğun davranışlarda bulunurken, hareket ederken ve kendisini ifade ederken güven duyması oldukça önemlidir.
2-4 yaş aralığında ise kendisine ve çevresine güven duyan çocuklar bağımsız hareket edebilmenin yollarını ararlar. Bu dönemde ailesi tarafından sert kurallarla sınırlandırılmış çocuklarda özerklik gelişimi yeterli düzeyde olmaz. Başarının en önemli özelliklerinden birisinin bağımsız bir şekilde çalışmak olduğu düşünüldüğünde özerklik geliştirmek önemli noktalar arasındaki yerini alır.
4-6 yaş aralığında ise çocuklarda merek duygusu ile birlikte girişimlerde bulunmak için kendisinde bir enerji bulunur. Bu dönemde çocukların farklı etkinliklerle ve farklı eğitim ortamlarıyla yoğun biçimde desteklenmesi gerekir. Girişimleri engellenen ve merakları giderilmeyen çocuklarda suçluluk duygusu gelişmeye başlar.
İlginizi Çekebilir: Göz Altı Morlukları İçin Doğal Yöntemler | Cildinize Sihirli Dokunuşlar ile Morluklara Veda Edin!
Kendisine ve çevresine güvenen, bağımsız hareket etme becerisine sahip ve girişimciliği desteklenmiş bir çocukta başarı duygusu için uygun zemin oluşmuş demektir.
Başarılı Çocuk Yetiştirmenin Önündeki Engeller Nelerdir?
Başarılı ve yeterli olma duygusu kişinin kendine olan güveni ve özelliklerinin farkında olmasıyla ilişkilidir. Başarı duygusunda en önemli etmenler güven, bağımsız hareket edebilme ve girişim duygularında yaşanan gelişmelerdir.
Özellikle destekleyici olmayan aile tutumları başarı duygusu oluşturmanın önünde önemli bir set kurar. Örneğin, otoriter anne babalar çocukların bağımsız hareket etmeleri gereken 2-4 yaş aralığında koydukları kurallar neticesinde özerklik duygularını destekleyemez. Bu nedenle de otoriter anne babaların genellikle içe dönük ya da utangaç çocukları olur.
Aile içerisinde olumlu bir iletişim atmosferinin olmaması çocukta güven duygusunun gelişimini engeller. Başarılı olma yolunda özgüvenli çocuklar bir adım önde olurlar. Empati becerisinin aile içinde sıklıkla kullanıldığı, suçlayıcı ve eleştirici bir dil yerine kabul edici bir tavrın benimsendiği, sorunlara yaklaşım ben dili ile olduğu ailelerde başarılı çocuk yetiştirmek zor olmayacaktır.
Başarı duygusu gelişiminde engel olan faktörlerden birisi de ailelerin yüksek beklenti içinde olmaları geliyor. Çocuğun yetenekleri ve özelliklerinden daha fazla başarı beklemek başarı duygusu geliştirmede çocukta yetersizlik hissi oluşturabilir.
Başarı Duygusu Kazandırmak İçin Neler Yapılabilir?
Çocukların kendilerini başarılı ve yeterli görmeleri için yapılması gereken ilk iş özgüvenli çocuklar yetiştirmek olmalıdır. Aile içerisinde etkili bir iletişim ortamı oluşturularak güven kırıcı davranışlar ve sözlerden vazgeçilmelidir.
Çocukta başarı duygusu oluşturmak amacıyla küçük hedefler belirlenerek çocuğun bu hedefleri gerçekleştirmesi sağlanabilir. Çocuk basitten karmaşığa doğru belirli hedefleri gerçekleştirdiğinde yeterlilik hissini daha çok yaşayacaktır.
Çocuğun gelişim döneminde ilgisinin yoğun olduğu ve yetenekli olduğu spor, sanat ya da zeka oyunları gibi çeşitli alanlara yönlendirmek başarılı çocuk yetiştirmede etkili olacaktır.
